Opinia prawna przygotowana przez Biuro Analiz Sejmowych
I. Teza opinii
Określanie godzin rozpoczęcia i zakończenia czasu służby w trybie art. 124 ust. 2 ustawy o Służbie Więziennej powinno odbywać się przy uwzględnieniu limitów czasu służby określonych w art. 121 i 124 ust. 1 oraz potrzeby dostosowania tych godzin do czasu pracy danej jednostki Służby Więziennej oraz podmiotów współdziałających z tą jednostką.
II Przedmiot opinii
Przedmiotem opinii jest interpretacja dwóch wskazanych przepisów ustawy z dnia 9 kwietnia 2010r o Służbie Więziennej art. 124 i 125 (Dz.U. z 2010r nr 79, poz. 523 zm. Dz.U. z 2011r nr 291 , poz.1707) w zakresie uprawnień kierownika jednostki organizacyjnej do skracania czasu służby funkcjonariusza. Dodatkowo postawiono nastepujace pytania:
1) Czy skrócenie czasu służby zgodnie z art. 124 ust. 2 może wiązać się z automatycznym umniejszeniem liczby nadgodzin wypracowanych przez funkcjonariusza w innym terminie?
2) Czy stosowanie przepisu art. 124 ust. 2 ma charakter wyłącznie uznaniowy? Czy taż przepis ten może mieć zastosowanie wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych?
III Interpretacja art. 124 ust. 2 i 125 ustawy o Służbie Więziennej
W myśl art. 124. 1. Funkcjonariusz pełni służbę w jednozmianowym rozkładzie czasu służby przez 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku.
2.Kierownik jednostki organizacyjnej określa godziny rozpoczęcia i zakończenia służby w jednostce organizacyjnej oraz na poszczególnych stanowiskach służbowych i posterunkach , uwzględniając potrzebę dostosowania czasu służby do potrzeb tej jednostki , do czasu pracy innych jednostek organizacyjnych , urzędów i organów współdziałających z jednostką organizacyjną.
3.Funkcjonariusz pełniący służbę w jednozmianowym rozkładzie czasu służby może być wyznaczony przez kierownika jednostki organizacyjnej do pełnienia służby w sobotę , niedzielę albo święto , jeżeli jest to niezbędne ze względu na potrzeby jednostki organizacyjnej. W zamian za czas służby w sobotę , niedzielę albo święto funkcjonariuszowi udziela się innego dnia wolnego od służby w najbliższym tygodniu przypadającym po tych dniach.
Art. 125. Funkcjonariusz pełni służbę w wielozmianowym rozkładzie czasu służby na zmiany trwające po 12 godzin , po których następują 24 godziny wolne od służby albo 48 godzin , jeżeli zadania służbowe były wykonywane w porze nocnej , w dniach i godzinach rozpoczęcia i zakończenia służby ustalonych przez kierownika jednostki organizacyjnej.
Zacytowane przepisy są rozwinięciem art. 123 ustawy , w którym wprowadzono dwa rodzaje czasu służby funkcjonariuszy Służby Więziennej: wielozmianowy (przewidziany dla stanowisk służbowych , na których wymagana jest służba zmianowa lub pełnienie jej w sposób ciągły) oraz jednozmianowy.
W ramach jednozmianowego systemu (rozkładu) czas służby funkcjonariusz pełni służbę przez 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku (art.124 ust. 1 ustawy) W art. ust. 2 zawarto upoważnienie dla kierownika jednostki organizacyjnej do określenia godziny rozpoczęcia i zakończenia służby:
– w jednostce oraz
– na poszczególnych stanowiskach służbowych i posterunkach.
Kierownik jednostki , ustalając te godziny powinien kierować się potrzebami dostosowania czasu służby do potrzeb tej jednostki , do czasu pracy innych jednostek oraz urzędów i organów współpracujących z tą jednostką.
Realizacja art. 124 ust. 2 ustawy nie ma charakteru wyjątkowego. Stosowanie tego przepisu jest konieczne z uwagi na potrzebę ustalenia godzinowego rozkładu (tzw. grafiku) funkcjonowania poszczególnych jednostek , posterunków a przedewszystkim stanowisk służbowych.
Z art. 124 ust. 2 nie wynika , że kierownik jednostki ustalając godziny rozpoczęcia i kończenia służby może skracać czas służby poszczególnym funkcjonariuszom. Kierownik ustalając omawiany rozkład służby , powinien kierować się przepisami art. 120-122 i art. 124 ust. 1 ustawy , w których określono 8 godzinny limit dzienny przy jednozmianowym rozkładzie , przeciętny tygodniowy czas służby (40 godzin) oraz limit tygodniowego czasu służby łącznie z przedłużonym czasem służby (48 godzin)
IV . PODSUMOWANIE
Ustalenie przez kierownika jednostki organizacyjnej godzin rozpoczecia i kończenia służby na podstawie art. 124 ust. 2 ustawy powinno odbywać się z uwzględnieniem limitów czasu służby określonych w art. 121,122 i 124 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej.
Autor:
Irena Galińska – Rączy
ekspert ds. legislacji
w Biurze Analiz Sejmowych