W dniach od 30.07 ? 02.08.2012r zespół powołany przez Zarząd Okręgowy NSZZFiPW w Poznaniu oraz Społeczny Inspektor Pracy , przebywali w A¦ Zielona Góra oraz ZK Krzywaniec.
Bezpośrednim powodem wizyty były pisma skierowane przez Zarządy Terenowe NSZZFiPW wymienionych jednostek, do Zarządu Okręgowego w Poznaniu i Zarządu Głównego w Warszawie .
W pismach określono atmosferę w jednostkach jako złą, wskazując jednocześnie przyczyny tego stanu.
Na podstawie rozmów przeprowadzonych z kilkudziesięcioma funkcjonariuszami w obu jednostkach, zespół wizytujący dokonał weryfikacji wcześniej przekazanych informacji oraz opracował następujące wnioski
1.Areszt ¦ledczy Zielona Góra
Zespół przebywał w jednostce w dniu 31.07. oraz 01.08. br . Związkowcy rozmawiali z funkcjonariuszami pełniącymi służbę w tych dniach w porze dziennej z działów ochrony i penitencjarnego oraz Dyrektorem jednostki.
Z przeprowadzonych rozmów wywnioskowano iż atmosferę w AS Zielona Góra można określić jako zadowalającą. Nie oznacza to, że nie występują w tej jednostce problemy w relacjach pomiędzy załogą, a kierownictwem. Problemy te dostrzegają zarówno związki zawodowe jak i Dyrekcja. Wskazano na konieczność wspólnego rozwiązywania spornych spraw. Obie strony wykazały wolę dialogu i gotowość współdziałania , na rzecz usprawnienia procesów komunikacji pomiędzy załogą a kierownictwem jednostki oraz systemowego przepływu informacji .
W ocenie zespołu , pierwsze działania na rzecz poprawy jakości współdziałania podjęte zostały jeszcze podczas pobytu przedstawicieli Zarządu Okręgowego. Uwagi członków zespołu Dyrektor przyjął ze zrozumieniem , wyraził chęć stałych merytorycznych kontaktów z Zarządem Terenowym, wskazał na role związku w kreowaniu atmosfery służby określając związek mianem ?pasa transmisyjnego? pomiędzy załogą i dyrekcją . Przedstawiciel NSZZFiPW potwierdził gotowość współpracy na rzecz funkcjonariuszy i jednostki.
Społeczny Inspektor Pracy dokonał następujących uwag:
- w jednostce brak jest systemowego rozwiązania w zakresie planowania rozkładu służby w dziale ochrony.
- jednostka nie posiada odpowiedniego do ilości f-szy pomieszczenia szatni , a co za tym idzie odpowiedniej ilości szafek mundurowych.
- konstrukcja posterunku f-sza nadzorującego spacery powoduje wystąpienie czynnika uciążliwego w postaci wysokiej temperatury. Zasugerowana została możliwość zmiany systemu montażu osłon pleksiglasowych ze stałego na demontowały.
W rozmowie z Dyrektorem jednostki ustalono , że poprawa warunków pełnienia służby będzie stałą troską Związków Zawodowych i Dyrekcji.
2.Zakład Karny Krzywaniec
Zespół związkowy przeprowadził wizytę w dniu 30.07. do 02.08. br. W celu weryfikacji sygnałów dotyczących przyczyn złej atmosfery w zakładzie przeprowadzono rozmowy z członkami załogi , oraz przedstawicielami Dyrekcji (z powodu urlopu dyrektora z zastępcami ) . Zespół spotykał się z funkcjonariuszami i pracownikami między innymi na terenie jednostki , w biurze związkowym oraz po godzinie 18.00 na terenie hotelu przy zakładzie. Poza terenem jednostki członkowie zespołu spotkali się z dwoma byłymi funkcjonariuszami , którzy w ostatnim okresie odeszli ze służby w ZK Krzywaniec.
W wyniku podjętych czynności zespół stwierdza co następuje :
Obecnie panująca w zakładzie atmosfera nie sprzyja realizacji zadań nałożonych na jednostkę penitencjarną. Istnieje kilka zasadniczych przyczyn mających istotny wpływ na taki stan rzeczy. Według przedstawiciela Dyrekcji głównymi przyczynami mającymi wpływ na atmosferę w zakładzie są:
- braki etatowe i wynikające z tego powodu obciążenia funkcjonariuszy obowiązkami
- realizacja wielu przedsięwzięć, na wielu kierunkach w deficycie zasobów, podyktowane koniecznością zniwelowania efektów zaniechań, marazmu w zarządzaniu jednostką jakie miały miejsce w okresie poprzedzającym objęcie kierownictwa przez obecną kadrę
- braki kadrowe w zakresie personelu wykwalifikowanego
- rozprężenie dyscypliny spowodowane wadliwymi metodami zarządzania stosowanymi przez poprzednie kierownictwa jednostki
- niewielki staż służby we wszystkich działach, a szczególnie w dziale ochrony
- konieczność przełamania złych nawyków i oporu części załogi wobec zmian mających podnieść jakość pełnienia służby
W opinii zespołu czynniki takie jak brak etatów, niedoinwestowanie, braki wykwalifikowanej kadry, czy krótki staż służby funkcjonariuszy nie są problemami występującymi wyłącznie w ZK Krzywaniec . Wszystkie one rzutują w jakimś stopniu na atmosferę pełnienia służby, również w wielu innych jednostkach. Nie prowadzą jednak do sytuacji jaka ma miejsce w ZK Krzywaniec. Sytuację te można określić jako poważne zaburzenie relacji na linii załoga ? dyrekcja.
Przedstawiciele dyrekcji nie dostrzegają tego problemu, a przynajmniej nie poruszali go w rozmowie z członkami zespołu.
Przedstawiciele załogi przekazali wiele uwag i sygnałów dotyczących bezpośrednio nieprawidłowości w zarządzaniu oraz sytuacji wpływających na złą atmosferę w jednostce. Wykaz tych sytuacji, wraz ze szczegółowym opisem najbardziej rażących zachowań przedstawicieli kadry kierowniczej znajduje się w Aneksach do Opinii Zespołu Związkowego. Z Aneksami zapoznane zostaną osoby i instytucje właściwe do podjęcia odpowiednich działań.
Na podstawie opisu zachowań kierownika działu kwatermistrzowskiego oraz kierownik działu penitencjarnego, wobec zgłaszających obecnych i byłych podległych im funkcjonariuszy, zespół związkowy wyraził opinię o stosowaniu przez wyżej wymienionych metod typowych dla mobbingu i postanawia przekazać informację na ten temat właściwym czynnikom.
Zespół związkowy wystąpi do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o wyrażenie opinii na temat stosowania praktyki oceny przygotowania funkcjonariusza do służby na podstawie pamięciowej znajomości przepisów i zastąpienie jej sprawdzeniem umiejętności praktycznego ich zastosowania w danej sytuacji.
Społeczny Inspektor pracy na terenie ZK Krzywaniec stwierdził w zakresie warunków pełnienia służby oraz BHP następujące nieprawidłowości:
- pełniący służbę w kuchni funkcjonariusz z polecenia kierownika działu kwatermistrzowskiego obsługuje urządzenia techniczne (wytwornice pary)
- w magazynie płodów rolnych urządzenia wentylacji są nie sprawne. Mimo nie sprawnej wentylacji odpowiedzialność za zepsute owoce i warzywa ponosi f-sz
- na dachu jednego z pawilonów mieszkalnych wykonywane były prace przez osadzonych zatrudnionych w warsztacie bez badań dopuszczających do wykonywania prac na wysokości.
- maszyny w warsztacie stolarskim, nie posiadały osłon
- brak naturalnej lub wymuszonej wentylacji i cyrkulacji powietrza w pomieszczeniu sterowni . Klimatyzacja jest sprawna, ale funkcjonariusz nie posiada pilota umożliwiającego jej obsługę . Kierownik dz. informatyki odpowiedzialny za udostępnienia pilota stwierdził, że ?klimatyzacja jest dla komputerów a nie dla funkcjonariuszy? (wiadomość od f-sza w sterowni).
System pracy na w/w posterunku sterowni jest zorganizowany w sposób uniemożliwiający należne funkcjonariuszowi przerwy (5 min. na każde 60min spędzone przy monitorze) . Funkcjonariusz nie ma możliwości korzystania z urządzeń socjalnych.
- na całym pawilonie ?H? znajdują się zniszczone krzesła na dyżurkach
Wnioski końcowe:
Czterodniowe rozmowy z załogą ZK Krzywaniec w opinii zespołu związkowego potwierdziły diagnozę Zarządu Terenowego NSZZFiPW w Krzywańcu o złej atmosferze panującej w jednostce . Zweryfikowane pozytywnie zostały sygnały dotyczące nieprawidłowości w zarządzaniu jednostką . Nieprawidłowości te nie wynikają z indywidualnych błędów członków zarządu jednostki (dyrekcji i kluczowych działów) , ani incydentalnych, błędnych decyzji. Nieprawidłowości te mają charakter systemowy i przybrały formę patologii wynikającej z radykalnie realizowanego , rozpowszechnionego niestety w więziennictwie modelu zarządzania, opartego o aprioryczne stwierdzenie niekompetencji , złej woli oraz lenistwa kadry podlegającej kierownictwu. W połączeniu z zupełnym brakiem krytycyzmu kierownictwa wobec swoich zachowań oraz przekonaniem o własnej nieomylności i doskonałości , stanowi to podstawowy czynnik złej atmosfery w ZK Krzywaniec. Z wypowiedzi członków załogi wynika, że kadra kierownicza w tej jednostce nie ma autorytetu wśród podwładnych .
W dużej mierze wynika to, z opisanych w rozmowach z funkcjonariuszami i ujętych w aneksach do opinii, zachowań budzących dezorientację i dezaprobatę wśród funkcjonariuszy. Najogólniej rzecz ujmując dotyczy to sytuacji w których zachowania Dyrektora i Jego Zastępcy wobec osadzonych, ale i funkcjonariuszy były nietypowe i wykraczające poza obowiązujące w służbie więziennej standardy. Po zapoznaniu się ze szczegółami relacjonowanych zespołowi sytuacji oraz reakcjami na nie Dyrektora i Jego Zastępcy nie może dziwić fakt, że Dyrekcja nie posiada wśród załogi autorytetu oraz zaufania. W związku z tym naturalną konsekwencją jest konieczność zarządzania jednostką w oparciu o metody w których nie może mieć miejsca czynnik współpracy rozumianej we właściwym tego słowa znaczeniu. W opinii zespołu związkowego okres około jednego roku jaki minął od momentu powołania nowej kadry dyrektorskiej i kierowniczej w kontekście organizacji zespołu mającego realizować cele dla jakich funkcjonuje jednostka penitencjarna, należy uznać za czas stracony.
Podstawową przyczyną tego stanu rzeczy jest wspomniany wcześniej błąd systemowy, wynikający z błędnego paradygmatu modelu zarządzania.
Członkowie zespołu związkowego dziękują wszystkim funkcjonariuszom , którzy wyrazili swoje opinie, dotyczące atmosfery w A¦ Zielona Góra i ZK Krzywaniec. Każda z nich wyrażona począwszy od szeregowego , skończywszy na kadrze oficerskiej była dla nas jednakowo ważna i w równym stopniu budowała nasz obraz sytuacji w obu jednostkach.